Hikoya «Plastmassa stul»: hovli hayotining yolg‘iz guvohi
Avvaliga uni qum o‘yin maydonchasi yoniga qo‘yishdi. Oq rangli, plastmassa, orqa suyanadigan qismida yorig‘i bor edi. Unda buvi Gulchehra har kuni kechqurun, hattoki yozda ham, to‘qilgan do‘ppi bilan o‘tirardi. U nevaralarining qum ichida o‘ynashini, yogurt qopqoqlari bilan bir-biriga o‘qtalishlarini kuzatar edi. Ba’zida u baqirardi:
— Javohir, uyga ketdik, bandlovarni tayyorladim!
Ba’zida esa jimgina o‘tirib, tizzasidagi tugunchasini silardi.
Keyin uni Navoi shahrida yashaydigan kenja o‘g‘li olib ketdi. Stul esa qoldi. Uni skameyka tomon surib qo‘yishdi. Bir necha kun hech kim o‘tirmadi — go‘yo noqulaydek tuyuldi. Keyin asta-sekin odamlar o‘tirishni boshladi. Avvaliga qo‘shni Zamira, qo‘lida telefon bilan. U Koreyadagi qiziga qo‘ng‘iroq qilardi:
— Men yahshiman, qo‘rqma. Qish yomon emas bu yil. Sen o‘zingga qara, iltimos.
Keyin — oltinchi qavatdagi Abdulla-ota. U cho‘ntaklariga qo‘lini tiqib o‘tirardi. Hovliga emas, yerga qarab turardi. Bir marta boshini ko‘tardi-da, past ovozda shunday dedi:
— Bu yerda odam qolmayapti.
Yomg‘irdan keyin stul ag‘darildi. Tagidagi ko‘lmak quridi, lekin stul yotgancha yotaverdi. Bir necha kun. Keyin uni yana tiklab qo‘yishdi. Bolalar o‘ynadi, tayoq tashlashdi, ketishdi. Kimdir stulni podyezd tagidagi soyabonga olib bordi. Endi u o‘sha yerda turibdi.
Unda har kim bir oz o‘tirib o‘tadi. Bolali ayol, naushnikli o‘smirlar, dorixona paketi bilan erkak. Ba’zida hech kim o‘tirmaydi — faqat kutayotgandek bo‘ladi, o‘zi bilan o‘zi.
Bir kuni kimdir stulga plastik choy stakanini qoldirdi. Keyin — pistali paket. Keyin gazeta. Hammasi yo‘q bo‘lib ketdi. Stul esa qolaverdi. Nomisiz, egasisiz, lekin baribir kerakdek edi.
Ba’zida qo‘shnilar aytadi:
— Uni tashlab yuborish kerak, yangisini olish kerak.
Lekin hech kim tashlamaydi. Hech kim yangisini olmaydi.
Chunki har bir hovlida shunaqa bir stul bo‘lishi kerak. Bitta. Plastmassa. Eslaydigan.